Bahar alerjisiyle geldi!

Baharın gelmesiyle birlikte hava ısınmaya, doğa canlanmaya başlıyor. Ağaçlar çiçekleniyor, çimenler yemyeşil oluyor, çiçekler açıyor. Özellikle çocuklar için açık havada olmak içerde bulunmaktan çok daha eğlenceli hale geliyor… Ama bazılarımız mevsim değişikliğinin keyfini çıkarırken, oldukça geniş bir kitlede baharla birlikte hapşırık, burun ve göz akıntıları benzeri şikâyetler, yani bahar alerjisi başlıyor.

Alerji nedir, bahar alerjisi neden olur?

Alerji, normalde kişi duyarlı olmadığında alerji oluşturmayan bazı maddelere karşı, vücudun fazladan duyarlılık kazanması sonucu gelişen, vücudun savunma mekanizmalarının harekete geçtiği bir durumdur. Bu savunma sistemi hareketliliği sonucu bir takım maddeler salınır ve bunlar vücutta kızarıklığa, kaşıntıya, burunda akıntıya, gözlerde kaşıntı ve akıntıya, solunum yollarının daralmasıyla da nefes darlığına sebep olmaktadır. Bu aktivasyonun kişiden kişiye değişen bir çok sebebi vardır, bu etkenlere alerjen adı verilir.

Alerjik hastalıklar arasında astım; anaflaksi; ilaç, besin ve böcek alerjisi; egzema; ürtiker ve anjiyoödem sıralanabilir. Son yıllarda görülme sıklığındaki belirgin artış, özellikle çocuklar için problem oluşturmakta ve artık alerji ciddi bir sağlık problemi olarak kabul edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada yüz milyonlarca kişide alerjik rinit ve üç yüz milyon kişide alerjik astım bulunmaktadır. Bu durum hem hastaların hem de ailelerinin yaşam kalitesini ciddi bir şekilde etkilemektedir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi)

Halk arasında saman nezlesi olarak anılan alerjik rinit toplumda bu reaksiyonlardan en sık görülenidir. Alerjenler hava yolu ile burnun iç kısmındaki mukoza adı verilen dokuya yapışarak iltihapsız yangıya (enflamasyon) neden olur. Alerjik rinit çoğunlukla ömür boyu devam eden, fakat ileri yaşlarda şiddeti azalabilen bir hastalıktır. Belirli mevsimlerde (en çok polenlerin uçuştuğu bahar aylarında) ortaya çıkan tipine mevsimsel alerjik rinit adı verilir. Hastalık en sık polenler ile ilgilidir ve bahar aylarında şikayetler çok artar ve bu yüzden ‘Bahar Alerjisi’ olarak da adlandırılır. Polenler dışında ev tozu, hayvan tüyleri, küf mantarları, kimyasal maddeler, klor, deterjanlar ve hava kirliliği alerji yapabilir.

Alerjik rinit ağır bir hastalık olmamasına rağmen kişiyi rahatsız eder; uykuyu, yemek yeme ve yaşam şeklini olumsuz etkiler; okul ve işgücü kaybına yol açar. Tedavi edilmeyen bazı hastalarda burun içerisinde polip gelişimine yol açarak cerrahi tedaviye kadar giden sorunlar yaratır. Alerjinin neden olduğu burun tıkanıklıkları hem gün içinde hem de uykuda tıkanmaya (uyku apnesi) yol açarak, yetersiz oksijen alımına ve sonuçta kalp ritim bozuklukları, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği gibi ikincil problemlere neden olabilirler. Ayrıca şiddetli seyreden alerjiler hastalarda, sosyal açıdan bulunulan ortamlarda rahatsızlık yaşanmasına yol açabilir.

Bahar nezlesi belirtileri

Özellikle histamin salgılanması ile birlikte alerjik rinit belirtileri başlar: Hapşırma nöbetleri, burun tıkanıklığı, burunda sürekli akıntı, gözlerde kaşıntı, sulanma (konjonktivit), burunda, dudakta, damakta ve boğazda kaşıntı, öksürük, baş ağrısı ve göz altlarında morluk başlıca belirtilerdir.

Alerji mi, soğuk algınlığı mı?

Burun akıntısı, hapşırma ve öksürük gibi bulgularla seyreden soğuk algınlığı ve alerji çok karıştırılır. Bu iki hastalığı ayırt etmenin tek yolu bekleyip görmektir. Soğuk algınlığı genellikle kısa sürede geçer, alerjik bulgular ise aylarca devam eder.

Nasıl tanı konur? Nasıl tedavi edilir?

Alerji düşünülen durumlarda yukarıda saymış olduğumuz klinik bulguların yanında tanıyı kesinleştirmek için bazı testlerin yapılması gerekmektedir. Bunlar 4 gruba ayrılır:

• Serolojik (kan) tetkik
• Deri testleri
• Burun sekresyonunun kimyasal analizi
• Burun içine allerjen maddelerle yapılan uyarı testi

Alerjik rinit tedavisinde temel yöntem tüm alerjik hastalıklarda olduğu gibi alerjenden korunmaktır. Alerji tanısı doğrulandıktan sonra uygun tedavi başlatılmalıdır. Tedavi 3 ayrı başlık altında toplanabilir:

Alerjen uyaranlarla temasın kesilmesi

Alerjen tümüyle ortadan kaldırılamıyorsa alerjene maruz kalmayı azaltıcı önlemler alınabilir. Bu amaçla alerjenle teması azaltıcı kişisel koruyucular; eldiven, maske, gözlük vb. kullanılabilir. Gaz biçiminde bir alerjen madde söz konusu ise ortamın düzenli biçimde havalandırması sağlanmalıdır. Ev tozu alerjisinde evde toz yaratan ve toz tutan eşyalar, özellikle yatak odalarındaki halılar kaldırılmalıdır. Ev tozu akarları gibi alerjenler için uygun araçlarla temizlik yapılması faydalı olur. Tıbbi açıdan korunmada ise çalışanların işe giriş ve periyodik muayeneleri önem taşır

İlaç tedavisi (alerji karşıtı ilaçlar ile hastalık çoğu zaman kontrol altına alınabilir.)

Hiposensibilizasyon (aşı tedavisi)

Son yıllarda Rhinolight (ışık tedavisi) uygulanarak da oldukça başarılı sonuçlar alınmıştır.